Zdrowie

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

7 KWIETNIA pod hasłem: CHOROBY WEKTOROWE

7 Kwiecień 2014 Choroby Wektorowe

Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest każdego roku 7 kwietnia, aby uczcić rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia w 1948 roku. Co roku jest wybierany temat przewodni z zakresu zdrowia publicznego, który w danym okresie wymaga szczególnej uwagi. Obchody Światowego Dnia Zdrowia stwarzają możliwość podjęcia wielu działań, których efektem jest poprawa stanu zdrowia ludzi.

W tym roku tematem przewodnim były choroby przenoszone przez wektory. 

Wektory to organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasożytów. Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka.

Na świecie, przykładem chorób przenoszonych przez wektory są:  kleszczowe zapalenie mózgu,borelioza, anaplazmoza granulocytarna, babeszjoza (piroplazmoza), bartoneloza, tularemia, gorączka Q, malaria, gorączkę zachodniego Nilu, chikungunya.

W Polsce, przykładem chorób przenoszonych przez wektory są głównie borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu, wywołują  je patogeny przenoszone przez kleszcze.

Podczas Światowego Dnia Zdrowia 2014 celem było zwrócenie uwagi by:

• Rodziny mieszkające na obszarach najbardziej zagrożonych miały wiedzę jak należy
  się chronić przed tymi chorobami;
• Władze odpowiedzialne za zdrowie pomagały ludziom w ochronie przed tymi zagrożeniami;
• Podróżni mieli świadomość, kiedy istnieje konieczność ochrony i jakie środki profilaktyczne należy podjąć;
• Władze w krajach, w których choroby przenoszone przez wektory stają się problemem zdrowotnym, podjęły kroki w celu ochrony ludności przed nimi tymi chorobami.

Borelioza

Po przedostaniu się krętków Borrelia burgdorferi do organizmu człowieka poprzez ślinę kleszcza pierwsze objawy chorobowe mogą pojawić się po około 10-14 dniach.

W pierwszym stadium objawem boreliozy są zmiany skórne w postaci pierścieniowatego rumienia wędrującego. Typowa zmiana ma początkowo formę czerwonej plamy, która szybko się powiększa, wykazując centralne przejaśnienie. Rumień przekracza najczęściej średnicę 5 cm i często może obejmować znaczną powierzchnię ciała. Zmianie skórnej towarzyszą często takie objawy jak: zmęczenie, bóle mięśni, gorączka, ból głowy czy sztywność karku. Drugie stadium związane jest najczęściej z zakażeniem układu nerwowego (neuroborelioza), układu kostno-stawowego lub układu krążenia. Z przebiegiem przewlekłej boreliozy wiążą się m.in. następujące objawy: niedowład, porażenie nerwu twarzowego i zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie stawów, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry.

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM)

Wywoływana przez wirusa z rodziny Flaviviridae, przenoszonego z kleszcza na człowieka. Kleszcze ulegają zainfekowaniu po ugryzieniu zwierząt, które są nosicielami wirusa KZM, później przenoszony jest on na człowieka. Z reguły przebiega dwufazowo.

Pierwsza faza pojawia się po 7- 14 dniach od kontaktu z kleszczem i trwa około tygodnia.  Objawy są mało charakterystyczne, podobne do grypy: ogólna niedyspozycja, gorączka, ból głowy, mięśni. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby, która ma następujące objawy: nagły skok gorączki, bóle głowy, wymioty, nudności, utrata przytomności oraz zespół zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych lub zapalenia mózgu. Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach.

Niezależnie od ciężkości przebiegu choroby u części osób, które zachorowały mogą wystąpić poważne powikłania odległe pod postacią niedowładów, depresji, zaników mięśni lub stałych bólów głowy.

Szczepienia ochronne

Zaleca się szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepienie ma bardzo duże znaczenie, ponieważ kleszczowego zapalenia mózgu nie da się leczyć przyczynowo. Wirus jest przenoszony w ciągu kilku pierwszych minut pobierania krwi przez kleszcza. Usunięcie kleszcza nie może więc stanowić skutecznej ochrony zainfekowaniem wirusem wywołującym kleszczowe zapalenie mózgu. Konieczne staje się zatem zastosowanie szczepień profilaktycznych.

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca szczepienie następujących grup osób:

- pracownicy leśni

- pracownicy mający kontakt z materiałem zakaźnym, np. laboranci

- turyści podróżujący w regiony ryzyka KZM.

Szczepionki przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są dostępne zarówno dla dorosłych, jak i dzieci.

Pełne szczepienie składa się z trzech iniekcji, plus iniekcje przypominające zalecane co 3-5 lat, w przypadku osób narażonych na ciągłe ryzyko infekcji.

Nie ma szczepień ochronnych przeciw boreliozie!

Źródło: Państwowa Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gostyniu.